==========================
වෛද්‍යාචාර්ය ජයසේන දහනායකගේ ලිපිය
පිළිකා සුවයට, “කටුපිළ” හොදයි යනු මේ දිනවල බොහෝ සෙයින් කියැවෙයි. මේ ශාකය පිළිකාවලට පමණක් නොව, කැඩුම් බිදුම්වල දී, ගෙඩි, වණ ප්‍රතිකාරවලදී, සර්ප විෂ වෙදකමේදී පිලාවේ රෝගවල දී, රක්ත අර්ශස් රෝගයේ දී අක්මා ආපදාවලදී, අණ්ඩ වෘද්ධියේ දී, ගර්භාෂගත ගෙඩිවල දී, දේශීය පාරම්පරික වෙදවරු ඈත අතීතයේ සිටම “කටුපිළ” යොදාගෙන ඇති බව පැරැණි වට්ටෝරුවලින් පැහැදිලි ය.
කටු පදුරු ලෙස පහතරට හැම පළාතක ම විශේෂයෙන් වියළි ශුෂ්ක ප්රදේශවල ඉබේ වැවෙන මෙම ශාකය, අඩි 3 ක්, 4 ක් පමණ උස් වෙයි. හීන් දෙමට ශාකයට බෙහෙවින් සමාන මෙහි ස්වභාවය මෙහි පළව ඇති ඡායරූපයෙන් දැක්වෙයි. කටුපිළ කොළ තද හරිත පැහැයක් ගනී. ඒවා වටකුරු ය. නමින් කටුපිල වුවුද ඒ කටු එතරම් තියුණු නැත. මේ ශාකයේ ලා කොළ පැහැති මල් රාශියක් කළඹක් සේ හට ගනි. ගම්මිරිස් ඇටයකට වඩා තරමක් ලොකු කටුපිළ ගෙඩි පැසුණු විට සුදු පැහැයක් ගනී. එහි බීජ, අබ ඇට තරම් කුඩාය.
කටුපිළ සකුනේ කණ්ටපුංඛා, ස්ලීහාශත්‍රැ, කණ්ටපුංකිකා, කණ්ටාලු, අත්‍යාතුප්ලිහාරී, කාලිකා ආදී නාමයන්ගෙන් හැදින්වෙයි. මෙහි උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Gymnosporia emarginata HK.F.වේ. ඊට අමතර ව, Fiueggea Leucopyrus willd; Flacourtianivea Moon සහ Securinga leucophrus (willd) Muel ආදී නාම ද යෙදේ.
පිළිකාවට – කටුපිළ ගසේ පංචාගයේ සාරය මී පැණි දමා බීමට දීම ද, පංචාගය ගෙන චූර්ණ කර, පාණ්ඨ ලෙස සකස් කර දවසට තෙවරක් (කෝපිමෙන්) වත්කර බීම ද ඉතා ගුණදායකය. කොළ, දළු ගෙන හීනටි හාලෙන් කැද පිස දීම ද ගුණය. මෙම කොළ ගෙන පරිප්පු සමග වෑංජන පිස කෑම ද, පිළිකා සුවයට ඉවහල් වේ.
බඩවැලේ තුවාලවලට – කටුපිල කොළ, ගස්කරල් සැබෝ කොළ, එක පමණට ගෙන කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා මිරිකාගත් යුෂ නිවෙන්නට හැර, මී පැණි ප්‍රතිවාප වශයෙන් යොදා උදේ පානය කිරීමෙන්, බඩවැලේ සෑදෙන තුවාල, ගෙඩි, වණ සහ ලප සුව වේ.
ස්ත්‍රීන්ගේ ගර්භාෂගත ගෙඩි දියවී යාමට ද, කටුපිළ මුල්වල හා පෝටාවැල්වල සාරය අමු කහ ඉස්ම සමග බීමට දෙයි.
කටුපිළ ශාකයේ තිබෙන රසායනික උපාදාන අතර ක්වාසිට්‍රීන්, ඇල්බියුමීන්, මැලියම්, රංජන පදාර්ථ, ක්ලෝරෝෆිල් ආදිය අඩංගු වේ. කටුපිලවල ඖෂධීය ගුණ කර්ම අතින් සලකන විට, රසයෙන් කෂාය රස හා තිත්ත වේ. ලඝු, රුක්ෂ හා තීක්ෂණ ගුණයෙන් යුක්තය. උෂ්ණ වීර්ය හා කටුක විපාක සහිතයි. ප්‍රභාවයෙන් ද කටුක වේ. මේ නිසා කටුපිළ රෝග රාශියකට ගුණ දෙයි.
කටුපිළ කොළ මිටක් හා කංසා කොළ එයින් අඩක් ගෙන චූර්ණ කර, මී කිරි සමග දීමෙන් ලේ යන අර්ශස් සදහා ගුණ වේ.
ඊටම, කටුපිළ මුල්, කංසා සමග අඹරා මෝරුවෙන් බීමට දීම ගුණ යි. අක්මාවේ රෝග නිසා වන ඉදිමුමට, කටුපිළ මුල් චූර්ණය මෝරු සමග දීම ඉතා ගුණදායකය.
ගඩුවලට – කටුපිළ කොළ, වල්ල කොළ, පොතු, බටු කරවිල කොළ, මුරුවා කොළ, මේ හැම කහ ලුණු ලා කොටා මලවා බදිනු. සියල ගඩු සුව වෙයි.
======================
මහාචාර්ය පියසිරි අමිලසිත් යාපාගේ ලිපිය
කටුපිල කතුරුපිල හා පිළිකා
පිළිකා සඳහා ශාකමය ඖෂධ සෙවීම ඉලක්‌ක කරගත් පර්යේෂණ දශක ගණනාවක් තිස්සේ සිට ලොව පුරා විවිධ විද්‍යා කණ්‌ඩායම් විසින් සිදු කෙරෙන බව ප්‍රකට කරුණකි. ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණැති ශාක විශේෂ රැසක් විද්‍යාඥයන් මේ වන විට හඳුනාගෙන ඇත. එහෙත් ඒවා එකක් වත් සියයට සියයක්‌ ම පිළිකා සුව කිරීමේ සමත් බවක්‌ වාර්තා වී නැත.
පසුගිය දා සති අන්ත පුවත්පතක්‌ හරහා කටුපිල නමැති ශාකය විවිධාකාරයෙන් පරිභෝජනය කිරීමෙන් පිළිකා රෝගීන් තිදෙනකු සම්පූර්ණයෙන් සුව වී සාමාන්ය ජීවිත ගත කරන පුවත හෙළි වූවේ මේ පසුබිම යටතේ ය. අපේ රටේ සුලබව දක්නට ලැබෙන කටුපිල ශාකයේ ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණය පිළිබඳව දැන් දැන් බොහෝ දෙනා විමසිලිමත් වන්නට පටන්ගෙන තිබේ.
කෙසේ වුව ද කටුපිල ශාකය හඳුනා ගැනීම පිළිබඳව ගැටලුමය තත්ත්වයක්‌ ඇති වී තිබෙන බැව් පෙනෙන්නට තිබේ. ඊට තවත් හේතුවක් වී ඇත්තේ අපේ ඖෂධීය ශාක පිළිබඳව ලියෑවුණු පොත්පත්වල ද විවිධාකාරයෙන් ඒ ගැන සඳහන් වී තිබීම ය. මේ ලිපියේ අරමුණ වන්නේ මේ ගැටලුමය තත්ත්වය නිරාකරණය කර ගැනීමට උදව් වීම ය.
අපේ රටේ බොහෝ දෙනා විසින් පරිශීලනය කරනු ලබන ඩී. එම්. ඒ ජයවීර මහතා විසින් රචිත Medicinal Plants Used in Cerylon නම් කෘතියේ තුන්වැනි වෙළුමෙහි කටුපිල යනුවෙන් සඳහන් වන්නේ උද්භිද විද්‍යාත්මකව Tephrosia purpurea නමින් හඳුන්වනු ලබන ශාක විශේෂයයි. එය ලෙගියුමිනෝසේ (දැන් Fabaceae) නම් ශාක කුලයට අයත් වන්නකි. එම කෘතියට අනුව පිල වශයෙන් ද එම ශාක විශේෂය හැඳින්වේ. වෛද්‍ය ජෝන් ආටිගල මහතා ගේ Sinhalese Materia Medica නම් ග්‍රන්ථයේ පිල වශයෙන් ද හඳුන්වා ඇත්තේ Tephrosia purpurea නම් වු විශේෂයයි.
සෙ.මි. 30-60ක් පමණ උසට වැඩෙන, හොඳින් ශාඛනය වූ, දම් පැහැති පුෂ්ප සහිත මේ ශාකය බොහෝ දෙනා විසින් හඳුන්වනු ලබන්නේ කතුරු පිල යනුවෙනි. මේ ශාකයේ පත්‍රිකාවක්‌ ගෙන එය දෙකෙළවරින් අදිනු ලැබූ විට පත්‍රිකාව කොටස්‌ දෙකකට කැඩේ. එයින් එක් කොටසක්‌ (වඩා දික්‌ කොටස) කතුරක හැඩය ගනී. කතුරු පිල යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ එහෙයිනි. සංස්‌කෘත බසින් එය හඳුන්වනු ලබන සරපුංච යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ ද එය ම යෑයි කියනු ලැබේ.
ජාතික විද්‍යා පදනම මගින් මෑතක දී ප්‍රකාශිත A Checklist of the Flowering Plants of Sri Lanka (එල්. කේ. සේනාරත්න විසින් රචිත) නම් කෘතියෙහි Tephrosia purpurea ශාක විශේෂය පිල හා ගම් පිල යන නම්වලින් හඳුන්වා ඇත. එහි කටු පිල ශාකයක් ගැන සඳහන් නො වන අතර සඳහන් වන්නේ උද්භිද විද්‍යාත්මකව Fluggea leucopyrus නම් වූ හීන් කටු පිල ශාකය ගැන ය. එය ඉයුෆොaබියේසේ කුලයට අයත් වන්නකි.
කටුපිල ශාකය කුමක් ද යන්න පිළිබඳ මේ ගැටලුමය පසුබිම යටතේ, පාඨකයන් රැසක ගේ ඉල්ලීම පරිදි (මෙම ලේඛකයා ද ඇතුළුව) පිළිකා රෝගයෙන් සුවපත් වූයේ යෑයි කියන තිදෙනා භාවිත කොට ඇති කටුපිල ශාකයේ ඡායාරූපයක් පසුගිය සති අන්තයක පෙර කී පුවත්පතේ ම පළ කෙරිණි. ඒ අනුව එම රෝගීන් භාවිත කොට ඇත්තේ හීන් කටුපිල ලෙස A Checklist of the Flowering Plants of Sri Lanka නම් කෘතියේ සඳහන් Fluggea leucopyrus නමැති ශාක විශේෂයයි.
මේ Fluggea leucopyrus නම් වූ ශාක විශේෂය, කටුපිල වශයෙන් ම සඳහන් කොට ඇත්තේ ආයුර්වේද දෙපාර්තමේන්තුව විසින් 2001 වසරේ දී පළ කරන ලද "ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය -ශ්‍රී ලාංකේය අධ්‍යයනයක්‌" (පළමු වෙළුම) නම් වූ ග්‍රන්ථයේ පමණි.
කටුපිල ශාකය (-හීන් කටු පිල) (Fluggea leucopyrus) පහත රට තෙත් හා වියළි දේශගුණික ප්රදේශවල සුලබව දැකගත හැකි ය. දැන් එහි ඵල හට ගන්නා කාලයයි. වටකුරු සහ සුදු පැහැති ඵලය කොත්තමල්ලි ඇටයට වඩා මඳක්‌ විශාල ය. ඵල සහිත කටුපිල පඳුරු මුතු පබලු ඇමුණුවාක්‌ මෙන් දැකුම්කලු දසුනක්‌ මවයි. කටුපිල පැළෑටිය උසින් මීටර් 0.5-4 දක්වා පමණ වේ. කටු සහිත ය. පත්ර කුඩා ය. හෘදයාකාර හෝ වටකුරු ය. දාරය සම්පූර්ණ ය. පුෂ්ප කොළ පැහැයට හුරු කහ පැහැති ය. ආක්‍ෂීයව ගොනු වී ඇත.
මේ ශාක විශේෂය (F. leucopyrus) දේශීය වෙදකමෙහි රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර වශයෙන් යොදා ගැනේ. රක්ත අර්ශස් රෝගය, යාකෘත් රෝග ජනිත ශෝථයට, අණ්ඩ වෘද්ධියට, ගර්භාෂගත ගෙඩිවලට, ගුල්ම රෝගයට, දත් කැක්‌කුමට, බාලයන් ගේ රත රෝගයට, මී විෂට, යාකෘත් වෘද්ධි සහ යාකෘත් අවරෝධයට ප්‍රතිකාර කිරීමේ දී කටුපිල යොදා ගැනේ. එසේ ම යටි පතුලේ හටගන්නා පිළිකා සඳහා හා කටු පිළිකයට ප්‍රතිකාර කිරීමේ දී ද කටුපිල යොදා ගන්නා බැව් සඳහන් වේ.
පිළිකා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේ දී යොදා ගන්නේ යෑයි සඳහන් වුව ද කටුපිල ශාකය ඒ සඳහා පුළුල් ලෙස භාවිත වීමක්‌ හෝ ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණැති ශාකයක් ලෙස පුළුල් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණයකට බඳුන් වීමක්‌ හෝ සිදු වී ඇති බවත් නො පෙනේ.
F. leucopyrus නමින් හඳුන්වනු ලබන කටුපිල (-හීන් කටුපිල) ශාකය පිළිබඳ තත්ත්වය එසේ වුවත් ජයවීර මහතා ගේ කෘතියෙහි කටු පිල වශයෙන් හඳුන්වා ඇති විශේෂය (Tephrosia purpurea) ගැන සෑහෙන වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ ප්රමාණයක් විවිධ රටවල විද්‍යාඥයන් විසින් සිදු කොට තිබේ. මෙහි ලා වඩාත් වැදගත් හා පුදුමය දනවන කරුණ වන්නේ Tephrosia purpurea කටු පිල විශේෂය ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණයෙන් යුක්‌ත බැව් විද්‍යාත්මකව සනාථ කොට තිබීම ය.
ඉන්දියාවේ තමිල්නාඩුහි අන්නමලේ විශ්වවිද්‍යාලයයේ ජීව රසායන අංශයේ ආචාර්ය කවිතා සහ මනෝහරන් යන විද්‍යාඥයන් දෙදෙනා විසින් 2006 වසරේ මීයන් යොදා සිදු කරන ලද පර්යේෂණයකින් Tephrosia purpurea (අපි ඊට කතුරුපිල යෑයි කියමු) සතු ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණය සනාථ කොට තිබේ ඒ සඳහා යොදාගෙන ඇත්තේ එම ශාකයේ මුලේ මෙතැනොලික නිස්‌සාරණයන් ය. ප්‍රතිපිළිකාමය (anti - cancer) ගුණයට අමතරව එම නිස්‌සාරක මඟින් ප්‍රතිලිපිඩ ඔක්‌සිකාරක ගුණයක් (Anti lipid peroxidative) ද ප්‍රදර්ශනය කරනු ලැබූ බැව් එම විද්‍යාඥ දෙපළ 2006 වර්ෂයේ දී ෂබාස්‌බ Indian Journal of Pharmacology නම් වූ ප්‍රකට විද්‍යාත්මක ප්‍රකාශනයේ පළ වූ පර්යේෂණ වාර්තාවක්‌ මඟින් හෙළි කොට තිබේ.
ඉන්දියාවේ නවදිල්ලියේ හැම්ඩාර්ඩ් සරසවියේ විද්‍යා පීඨයේ ආචාර්ය සලීම් ප්රමුඛ විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් විසින් සිදු කරන ලද පර්යේෂණයකින් ද කකුරුපිල සතු ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණය විද්‍යාත්මකව සනාථ කොට තිබේ. මේ පර්යේෂණය සඳහා ද ඔවුන් යොදාගෙන ඇත්තේ මීයන් ය. පර්යේෂණ වාර්තාව පළ කොට ඇත්තේ 2001 වසරේ Pharmacological Research නම් වූ ප්‍රකාශනයේ ය.
ක්‍ෂයරෝග කාරක Mycobacterium tuberculosis නම් වූ බැක්‌ටීරියාව විනාශ කිරීමේ හැකියාවක් ද කතු=රුපිල ශාකයේ මුල් සේදුම් සතු ව ඇතැයි ඉන්දියාවේ නවදිල්ලි සරසවියේ උද්භිද විද්‍යා අංශයේ ආචාර්ය රජීව් ප්රමුඛ විද්‍යාඥ කණ්ඩායමක් විසින් 2001 වසරේ දී වාර්තා කොට තිබේ. ක්ෂය රෝගකාරක බැක්‌ටීරියාව විනාශ කිරීම සඳහා කතුරුපිල ශාකය ඇසුරින් නව ඖෂධයක් නිපදවීමට මෙම සොයා ගැනීම ඉවහල් වේ යෑයි දක්වා තිබේ.
අම්ල පිත්ත රෝගීන් ගේ ආමාශය ආශ්‍රිතව වෙසෙන පිළිකාකාරක Helicobacter Pylori නම් වූ බැක්‌ටීරියාව විනාශ කිරීමේ හැකියාවක් ද කතුරුපිල ශාකයේ මෙතැනොලික නිස්‌සාරක සතු ව ඇතැයි ඉන්දියාවේ කල්කටාවේ රසායනික ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ ඉන්දීය ආයතනයේ ආචාර්ය චින්නයියා ප්රමුඛ විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් විසින් ඉතා මෑතක දී (2009) Journal of Ethnophamacology නම් වූ සුප්‍රකට ප්‍රකාශනයේ පළ කරනු ලැබූ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකින් වාර්තා කොට තිබේ. මෙය අම්ල පිත්ත රෝගීන් සඳහා වැදගත් වූ වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක සොයාගැනීමකි.
කතුරුපිල ශාකයේ වායව කොටස්‌ (පත්ර, කඳේ පොත්ත)වලින් පිළියෙල කරගත් නිස්‌සාරක යාකෘත් ආරක්‍ෂක (Hepato protective) ක්‍රියාකාරීත්වයෙන් යුක්‌ත බැව් විද්‍යාඥ කණ්‌ඩායම් රාශියක් විසින් වාර්තා කොට තිබේ. ආචාර්ය අමිත් කාට්‌රි ප්රමුඛ කණ්‌ඩායමට (2008), ආචාර්ය ශ්‍රී රාමා ප්රමුඛ කණ්‌ඩායම (1993), ආචාර්ය ජායින් ප්රමුඛ පර්යේෂක කණ්‌ඩායම (2006), ඒ අතර වේ. කටුපිල සතු යාකෘත් ආරක්‍ෂක ගුණය පිළිබඳව ආයුර්වේද පොත පතෙහි ද සඳහන් වේ.
ස්‌ට්‍රෙප්ටොසොටොසින්-ප්රේ
කතුරුපිල ශාකය නිස්‌සාරක ප්‍රතිඔක්‌සිකාරක ගුණයෙන් යුක්‌ත බැව් ආචාර්ය සෝනි ප්රමුඛ ඉන්දීය විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් 2006 වර්ෂයේ දි වාර්තා කොට තිබේ. මේ බැව් ඊට පෙර (1998) ඉන්දියාවේ බැංගලෝරයේ ආචාර්ය ප්‍රසාන්ත් කුමාර් ප්රමුඛ විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් විසින් ද වාර්තා කොට තිබේ.
තව ද කතුරුපිල ශාකයේ නිස්‌සාරක ප්‍රතික්‍ෂුද්‍රජීව ක්‍රියාකාරී තත්ත්වයෙන් ද යුක්‌ත බැව් ඉන්දියාවේ ආචාර්ය ජීචස්‌ කුමාර් ප්රමුඛ විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් විසින් සොයාගෙන ඇත. (2007).
මේ පර්යේෂණ වාර්තාව අනුව සනාථ වන්නේ ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණයට අමතරව කතුරුපිල, ප්‍රතිඔක්‌සිකාරක, යාකෘත් ආරක්‍ෂක, ප්‍රතික්‍ෂුද්‍ර ජීවී, අධෝලිපිඩමය, අධෝමධුරක්‌ති, ප්‍රති Helicobacter Pylori ප්‍රති Mycobacterium tuberculosis ආදී ඉතා වැදගත් ඖෂධීය ක්‍රියාකාරිත්ව
රැසකින් යුක්‌ත බවයි.
කතුරුපිල ශාකයේ එම ඖෂධීය ගුණයන්ට බලපාන්නේ යෑයි විශ්වාස කරනු ලබන රසායනික සංඝටක කිහිපයක් ම මේ වන විට විද්‍යාඥයන් විසින් වෙන් කොට හඳුනාගෙන තිබේ. (+) - Tephrorin, A සහ B, Tephrosone, (+) - Tephropurpurin, (+) - Purpuirn, Pongamol, Lanceolatin, (-)- Maackianin, (-)- Medicarpin ඒ සංඝටක අතර වේ.
හීන් කටුපිල (Fluggea leucopyrus) ශාකයේ ඖෂධීය ගුණ සනාථ කරන එවන් පර්යේෂණ වාර්තා නැතත් සුවපත් වූ රෝගීන් පිළිබඳව වාර්තා වෙයි. මෑතක දී සති අන්ත පුවත් පතකින් වාර්තා කෙරුණේ එවැන්නකි.
ප්‍රතිපිළිකාමය ගුණය මෙන්ම අනෙකුත් ඖෂධීය ගුණයන් සඳහා ද කටුපිල (-හීන් කටුපිල) ශාකය ද පුළුල් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණයකට පාත්‍ර කළ යුතු කාලය එළඹ ඇත.
උපුටා ගැනීම
